ODSTĘPY PODCZAS
SADZENIA TUI

I. ŻYWOPŁOT Z PRZEŚWITAMI - SOLITER
II. GĘSTY ŻYWOPŁOT
III. CZY ODLEGŁOŚĆ POMIĘDZY SADZONYMI TUJAMI MA ZNACZENIE
IV. JAKIE ZACHOWAĆ ODLEGŁOŚCI PODCZAS SADZENIA TUJ
-
Tuja occidentalis: 'Szmaragd', 'Golden Szmaragd'
-
Tuja occidentalis: 'Brabant', 'Yellow Ribbon'
-
Tuja plikata: 'Martin', 'Atrovirens', 'Excelsa'
V. ODLEGŁOŚĆ I WYSOKOŚĆ ŻYWOPŁOTU – BGB I PRAWO SĄSIEDZKIE W NIEMCZECH
-
Odległość roślin od granicy działki – co mówi BGB
-
Wysokie żywopłoty a prawo sąsiedzkie w Niemczech
VI. BONUS - uważaj, co sadzisz – sprawdź lokalne ograniczenia
I. ŻYWOPŁOT Z PRZEŚWITAMI - SOLITER

Jeśli masz zamiar stworzyć żywopłot z prześwitami, warto wziąć pod uwagę kilka ważnych kwestii
- Warto z góry określić, gdzie dokładnie chcesz umieścić prześwity w żywopłocie i jak duże mają być te otwory pomiędzy roślinami. Prześwity mogą spełniać różne funkcje, na przykład mogą stanowić punkt wejścia do ogrodu lub zapewniać widoczność na zewnątrz.
- Regularne przycinanie jest niezbędne do utrzymania żywopłotu z tuji w odpowiedniej formie. Możesz formować prześwity poprzez przycinanie tuj w wybranych miejscach, aby utworzyć otwory lub prześwity.
- Tworzenie żywopłotu z tuj lub innych roślin wymaga cierpliwości, regularnej opieki i czasu, ale efekt może być piękny i funkcjonalny. Żywopłot w formie solitera może stanowić wspaniałą ozdobę Twojego ogrodu.

II. GĘSTY ŻYWOPŁOT
Jeśli chcesz stworzyć gęsty żywopłot z tuj, oto kilka kroków, które możesz podjąć
- Wszystkie odmiany tui nadają się na gęsty żywopłot, jedyna różnica polegać będzie na odległościach, w jakich posadzimy rośliny. Odmiany rosnące szerzej będą sadzone w większych odległościach od odmian rosnących wąsko.
- Aby utrzymać żywopłot w gęstej formie, konieczne jest regularne przycinanie. Przycinanie powinno rozpocząć się od młodych roślin i utrzymywać je w odpowiedniej formie. Kiedy i jak przycinać tuje opisałem w artykule: Kiedy i jak ciąć tuje.
- Dbałość o rośliny, nawadnianie w okresach suszy i ochrona przed chorobami oraz szkodnikami są kluczowe dla zdrowego i gęstego żywopłotu z tuj.
- W pierwszych latach po zasadzeniu tuje mogą potrzebować dodatkowego wsparcia, np. palików, aby utrzymać je w pionie, szczególnie jeśli wystawione są na działanie wiatru. Stworzenie gęstego żywopłotu z tuj wymaga cierpliwości i regularnej opieki, ale efekt końcowy może być imponujący i ochroni działkę przed wzrokiem sąsiadów oraz wiatrem.

III. CZY ODLEGŁOŚĆ POMIĘDZY SADZONYMI TUJAMI MA ZNACZENIE
-
Zbyt duża odległość pomiędzy sadzonymi tujami

-
Zbyt gęste sadzenie tuj

Dygresja, dla bardziej zaawansowanych ogrodników: fototropizm

|
Ważna ciekawostka
System korzeniowy tui to nie tylko „włoski w ziemi” Choć wielu ogrodników zakłada, że tuje mają płytki system korzeniowy, w rzeczywistości ich korzenie są znacznie bardziej rozbudowane i inteligentnie dostosowane do warunków. System korzeniowy tui składa się z gęstej sieci korzeni bocznych, które rozrastają się na boki bardziej niż w głąb – szczególnie w glebach gliniastych. Jak przygotować glebę dla tui, opisałem w artykule: Gleba dla tui?
Korzenie tui mogą osiągać nawet 2–3 razy większy zasięg na szerokość niż same korony. Sadzenie tui zbyt blisko siebie powoduje więc konkurencję nie tylko nad ziemią (o światło), ale też pod ziemią – o przestrzeń życiową dla korzeni.
Im ciaśniej posadzone tuje, tym bardziej ich korzenie się zagęszczają i wzajemnie ograniczają. Może to skutkować słabszym przyrostem oraz większą podatnością na suszę, ponieważ korzenie nie są w stanie sięgać wystarczająco daleko.
Dlatego bardzo ważne jest umiejętne podlewanie tui, które polega nie na częstym zraszaniu, lecz na rzadszym, ale obfitym nawadnianiu. Zbyt częste i powierzchowne podlewanie sprawia, że korzenie pozostają płytko pod powierzchnią, co może prowadzić do stresu wodnego podczas upałów i suszy – również zimą (tzw. susza fizjologiczna). Aby temu zapobiec, należy zachęcić korzenie do wzrostu w głąb gleby, gdzie wilgoć utrzymuje się znacznie dłużej.
Reasumując: tuje najlepiej podlewać rzadko, ale bardzo obficie – na przykład raz na 2–3 tygodnie, z użyciem dużej ilości wody. Podlewanie „rzadko, ale dużo” warto wprowadzić od drugiego roku po posadzeniu, kiedy korzenie są już lekko rozrośnięte. Wtedy można świadomie „kierunkować” je w dół, wzmacniając całą roślinę na lata. Więcej na temat podlewania tui opisałem w artykule: Jak prawidłowo podlewać tuje?
|
IV. JAKIE ZACHOWAĆ ODLEGŁOŚCI PODCZAS SADZENIA TUI
-
Różna szerokość roślin, pierwszy błąd
-
Różna wysokość roślin, drugi błąd

PODZIAŁ UWZGLĘDNIAJĄCY
NAJBARDZIEJ POPULARNE ODMIANY ŻYWOPŁOTOWE

-
ŻYWOTNIK ZACHODNI (TUJA OCCIDENTALIS): 'SZMARAGD', 'GOLDEN SZMARAGD'
-
Żywopłot gęsty
- Tuja 'Szmaragd' i tuja 'Golden Szmaragd' wymagają gęstszego sadzenia, ponieważ ich gałęzie są dość krótkie i wiotkie.
- Wysokość tuj do 220 cm – odstęp pomiędzy roślinami to 50 cm.

-
Żywopłot z prześwitami / soliter
- Wysokość tuj do 220 cm – odstęp pomiędzy roślinami to 80 lub 100 cm.

-
ŻYWOTNIK ZACHODNI (TUJA OCCIDENTALIS): 'BRABANT', 'YELLOW RIBBON'

-
Żywopłot gęsty
- Tuja 'Brabant' i tuja 'Yellow Ribbon' mogą być sadzone w nie co większych odstępach, ponieważ ich gałęzie są dłuższe, gęstsze i bardziej twarde.
- Wysokość tuj do 220 cm – odstęp pomiędzy roślinami to 60/70 cm.

-
Żywopłot z prześwitami / soliter
- Wysokość tuj do 220 cm – odstęp pomiędzy roślinami to 100 cm.

-
ŻYWOTNIK OLBRZYMI (TUJA PLICATA): 'ATROVIRENS', 'EXCELSA', 'MARTIN'
-
Żywopłot gęsty
- Tuja 'Atrovirens', 'Excelsa' lub 'Martin' mogą być sadzone w nie co większych odstępach niż żywotnik zachodni, ponieważ ich gałęzie są dłuższe.
- Wysokość tuj do 220 cm – odstęp pomiędzy roślinami to 80/90 cm.

-
Żywopłot z prześwitami / soliter
- Wysokość tuj do 220 cm – odstęp pomiędzy roślinami to 100/120 cm.

WAŻNE
- Mniejsze odległości niż zalecane mogą negatywnie wpłynąć na wzrost roślin, natomiast zwiększenie odstępów może prowadzić do powstawania prześwitów świetlnych w późniejszych latach lub sprawić, że rośliny zaczną rosnąć jako solitery.
- Podczas sadzenia tuj należy pamiętać o kluczowej kwestii: odpowiedniej odległości żywopłotu od ogrodzenia oddzielającego nas od sąsiada, co ma istotne znaczenie.




V. ODLEGŁOŚĆ I WYSOKOŚĆ ŻYWOPŁOTU – REGULACJE BGB I PRAWO SĄSIEDZKIE W NIEMCZECH
-
Odległość roślin od granicy działki – co mówi BGB
-
Wysokie żywopłoty a prawo sąsiedzkie w Niemczech
System prawny w Niemczech jest złożony, ale bardzo logicznie skonstruowany. Na najwyższym poziomie obowiązuje ustawa federalna – Niemiecki Kodeks Cywilny (Bürgerliches Gesetzbuch, BGB), która reguluje ogólne zasady dotyczące własności, stosunków sąsiedzkich i korzystania z nieruchomości. Jednak szczegółowe kwestie, takie jak odległość sadzenia drzew, krzewów i żywopłotów od granicy działki, pozostawiono w gestii poszczególnych landów. Każdy kraj związkowy wprowadził własne przepisy – tzw. ustawy sąsiedzkie (Nachbarrechtsgesetze).
Taki podział kompetencji
ma swoje uzasadnienie i zalety
- Po pierwsze: umożliwia dopasowanie przepisów do lokalnych warunków – w gęsto zabudowanym Berlinie obowiązują inne normy niż na terenach rolniczych Brandenburgii czy w górzystej Bawarii.
- Po drugie: ułatwia szybkie reagowanie na potrzeby regionu, ponieważ zmiany w prawie landowym można wprowadzić znacznie szybciej niż nowelizację ustawy federalnej.
- Po trzecie: system ten pozwala na większą elastyczność i kompromis między interesami właścicieli nieruchomości a ochroną krajobrazu i sąsiedzkiego współżycia.
W praktyce oznacza to, że prawo federalne (BGB) wyznacza ogólne ramy i zasady, natomiast konkretne regulacje dotyczące odległości i wysokości roślin znajdują się w ustawach poszczególnych landów. Dlatego planując sadzenie żywopłotu lub drzew przy granicy działki, należy zawsze sprawdzić zarówno przepisy ogólne BGB, jak i odpowiednią ustawę sąsiedzką obowiązującą w danym landzie.
-
Odległość roślin od granicy działki – co mówi BGB


- Immisje (Immissionen) - Dotyczy to uciążliwości, takich jak hałas, dym, zapachy itp. pochodzących z sąsiedniej nieruchomości. Właściciel nieruchomości musi tolerować umiarkowane immisje, ale może żądać zaprzestania immisji przekraczających zwykłą miarę.
- Przeszkody graniczne (Grenzstörungen) - Obejmuje to sytuacje, gdy gałęzie drzew lub korzenie wchodzą na sąsiednią działkę. Właściciel może żądać usunięcia przeszkód granicznych.
- Prawo drogi koniecznej (Notwegrecht) - Jeśli nieruchomość nie ma dostępu do drogi publicznej, właściciel może żądać ustanowienia prawa drogi koniecznej przez sąsiednią działkę za odpowiednią rekompensatą.
- Prawo budowy na granicy (Grenzgängerbaurecht) - Pozwala na budowę na granicy działki, jeśli jest to konieczne ze względów konstrukcyjnych lub ekonomicznych.

- Wysokie żywopłoty a prawo sąsiedzkie w Niemczech
Chcesz mieć gęsty i wysoki żywopłot, który zapewni Ci prywatność i naturalną osłonę ogrodu? W Niemczech jest to możliwe — legalnie, pod warunkiem że zastosujesz się do zasad wynikających z tzw. ustaw sąsiedzkich (Nachbarrechtsgesetze), które obowiązują w poszczególnych landach. Wbrew pozorom, prawo dopuszcza wysokie żywopłoty – trzeba je tylko posadzić w odpowiedniej odległości od granicy działki.
Prawo sąsiedzkie a wysokość żywopłotu
W Niemczech nie obowiązuje jedno ogólnokrajowe prawo dotyczące wysokości żywopłotów. Zamiast tego każdy kraj związkowy (land) posiada własną ustawę sąsiedzką, która określa m.in. minimalne odległości sadzenia drzew i krzewów od granicy działki. Zasadą ogólną jest, że żywopłot o wysokości do 2 metrów można posadzić bez ograniczeń, natomiast rośliny, które mają rosnąć wyżej, muszą być posadzone w pewnej odległości od płotu lub granicy działki.
Przykład: Brandenburgia i Berlin
- żywopłoty do 2 metrów można sadzić bez zachowania odstępu,
- żywopłoty powyżej 2 metrów należy sadzić w odległości co najmniej ⅓ ich planowanej wysokości (czyli np. dla roślin rosnących do 3 m – minimum 1 m od granicy).
Co istotne, jeśli sąsiad nie zgłosi sprzeciwu przez 2 lata od momentu posadzenia lub przekroczenia dopuszczalnej wysokości, traci prawo do roszczeń. Po upływie tego terminu właściciel działki może legalnie utrzymywać nawet bardzo wysoki żywopłot.
To praktyczny sposób na uzyskanie gęstej i naturalnej zielonej ściany, która z biegiem lat może osiągnąć wysokość 3–4 metrów lub więcej – z pełnym poszanowaniem prawa.
Tabela poniżej przedstawia stan prawny ustaw sąsiedzkich (Nachbarrechtsgesetze)
w poszczególnych landach Niemiec na rok 2025

Jak „legalnie obejść”
ograniczenia wysokości
Prawo sąsiedzkie dopuszcza planowanie żywopłotu w taki sposób, by mógł on osiągać znaczne rozmiary, jeśli zostanie posadzony z odpowiednim odstępem. To oznacza, że właściciel działki może:
- Posadzić rośliny (np. tuje, cisy, laurowiśnie) w wymaganej odległości od granicy,
- Pozwolić im swobodnie rosnąć,
- Po upływie okresu przedawnienia (np. 2 lata w Brandenburgii) utrzymywać ich naturalną wysokość – nawet 4–5 metrów.
W takiej sytuacji sąsiad nie ma już prawa żądać przycięcia, ponieważ jego roszczenia wygasły. To w pełni legalny sposób na wysoki żywopłot, pod warunkiem przestrzegania początkowych odległości przy sadzeniu.

Najważniejsze w skrócie
- Do 2 metrów – bez ograniczeń.
Żywopłoty do tej wysokości możesz sadzić przy samym ogrodzeniu w całych Niemczech. - Powyżej 2 metrów – zachowaj odstęp.
Odległość od granicy zależy od landu: najczęściej 1 m, w Brandenburgii ⅓ wysokości rośliny, a w Bawarii – aż 2 m. - Po 2 latach roszczenia wygasają.
Jeśli sąsiad nie zgłosi zastrzeżeń w terminie przedawnienia (np. 2 lata w Brandenburgii lub Berlinie), żywopłot może pozostać w obecnej wysokości – legalnie.
Niemieckie landy i ich ustawy sąsiedzkie (Nachbarrechtsgesetze)
- Brandenburgia – BbgNRG (Brandenburgisches Nachbarrechtsgesetz)
- Bawaria – BayNachbG (Bayerisches Nachbarrechtsgesetz)
- Badenia-Wirtembergia – NRG BW (Nachbarrechtsgesetz Baden-Württemberg)
- Berlin – NachbG Bln (Berliner Nachbarrechtsgesetz)
- Brunszwik (Braunschweig / Dolna Saksonia) – część Dolnej Saksonii, patrz NNachbG
- Dolna Saksonia – NNachbG (Niedersächsisches Nachbarrechtsgesetz)
- Hamburg – Nachbarrechtsgesetz HH
- Hesja – HNachbG HE (Hessisches Nachbarrechtsgesetz)
- Meklemburgia-Pomorze Przednie – NachbG M-V (Mecklenburg-Vorpommern)
- Nadrenia Północna-Westfalia (NRW) – NachbG NRW
- Nadrenia-Palatynat (Rheinland-Pfalz) – NachbG RLP
- Saarland – NachbG SL (Saarländisches Nachbarrechtsgesetz)
- Saksonia (Sachsen) – NachbG SN (Sächsisches Nachbarrechtsgesetz)
- Saksonia-Anhalt – NachbG ST (Sachsen-Anhalt)
- Szlezwik-Holsztyn – NachbG SH (Schleswig-Holsteinisches Nachbarrechtsgesetz)
- Turyngia (Thüringen) – ThürNachbG (Thüringer Nachbarrechtsgesetz)
Warto pamiętać, że: BGB tworzy ogólne ramy, ale to ustawy sąsiedzkie decydują o szczegółach – zwłaszcza o tym, jak daleko od granicy można sadzić rośliny i jak wysoki żywopłot można legalnie utrzymywać. Dlatego każdy, kto planuje nasadzenia wzdłuż granicy działki, powinien:
- nie tylko znać ogólne zasady BGB,
- ale też zapoznać się z aktualnym prawem sąsiedzkim obowiązującym w jego landzie.
To najlepszy sposób, aby cieszyć się pięknym, gęstym i wysokim żywopłotem – zgodnie z przepisami i w dobrych relacjach z sąsiadami.

VI. BONUS - uważaj, co sadzisz – sprawdź lokalne ograniczenia
Przy zakładaniu żywopłotu warto pamiętać, że nie wszystkie rośliny są dozwolone w każdej okolicy (w Niemczech). Niektóre gatunki, choć popularne i efektowne, mogą być ograniczone lub wręcz zakazane przez lokalne przepisy. Dotyczy to szczególnie roślin egzotycznych lub tych, które już występują w nadmiarze w regionie. Lokalne władze mogą wprowadzać ograniczenia w celu ochrony krajobrazu, bezpieczeństwa drogowego, bioróżnorodności czy praw sąsiadów.
Gdzie znaleźć informacje o ograniczeniach:
- Lokalna gmina (Rathaus / Bauamt) – dowiedz się, czy istnieją szczególne regulaminy dotyczące sadzenia roślin.
- Niektóre gminy mają własne przepisy dotyczące ochrony krajobrazu (Landschaftsschutzsatzung), które określają np. dopuszczalne gatunki roślin i wysokość żywopłotów. Informacje o tych przepisach można znaleźć w urzędzie gminy lub na jej stronie internetowej.
- Wytyczne regionalne i informacje ekologiczne – np. Landesamt für Umwelt, Landesnaturschutzverbände, organizacje zajmujące się ochroną przyrody.
- Prawo sąsiedzkie i BGB – nadal obowiązuje w kwestii odległości i wysokości żywopłotu, ale nie reguluje gatunków roślin.
Podsumowując, zanim posadzisz wymarzony żywopłot, warto dokładnie sprawdzić, jakie przepisy obowiązują w Twojej okolicy. Dzięki temu unikniesz problemów prawnych, zachowasz dobre relacje z sąsiadami i stworzysz ogród przyjazny dla lokalnej przyrody.

Przed zakupem tui należy dokładnie zastanowić się, czy jesteśmy w stanie spełnić ich wymagania. Aby nasz żywopłot z tui wyglądał pięknie i zdrowo, musimy stworzyć odpowiednie naturalne warunki. Dzięki właściwej pielęgnacji tuje odwdzięczą się wspaniałym wyglądem.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|


































